ÖFKE VE ÖFKE İLE BAŞA ÇIKMA
ÖFKE NEDİR?
Birey haz alma dünyasını engelleyen herhangi bir durum, olay veya kişi ile karşılaştığında öfke duygusu oluşur. İstediğini alamama, haksız davranışlara maruz kaldığını düşünme, arkadaş kaybı, kaçırılmış fırsatlar, kavgalar, engellenme, anlaşılmama, saygısızlık vb. durumlar öfkelenmemize neden olur. Her bireyin öfkelendiği durumlar farklıdır. Ayrıca bir birey aynı konuya bazen öfkelenirken bazen öfkelenmeyebilir.
Herhangi bir öfke durumunda aşağıdaki beş boyut birlikte çalışır.
Öfke oluştuğunda düşüncelerimizde, davranışlarımızda, fizyolojik tepkilerde, duygularımızda, iletişim kurarken her zamankinden farklı durumlar ortaya çıkar
1- Düşünce : Bizi öfkelendiren olay, durum ya da kişiyle ilgili mevcut düşüncelerimiz. Örnek; Reddedildiğini, engellendiğini, yetersiz olduğunu düşünmek.
2- Heyecan : Öfkeyle birlikte hissettiğimiz fizyolojik tepkiler.
Örnek; Kalbin hızlı çarpması, ateş basması, sık sık ve zor nefes alma, ağrılar gibi tepkiler görülür.
3- İletişim : Öfkemizi çevremize gösterme şeklimiz.
Örnek; Sözlü veya sözsüz mesajlarla çevremizi haberdar etmek, ses tonunun yükselmesi, öfkeli bir bakış, kaçınma gibi.
4- Duygu : Öfkelendiğimiz zaman gösterdiğimiz duygular.
Örnek; Kızgınlık, can sıkıntısı, bıkkınlık gibi duyguların yaşanması.
5- Davranış : Öfkelendiğimiz zaman gösterdiğimiz davranışlar.
Örnek; Bağırmak, eşyaları kırmak, duvarlara vurmak veya saldırgan davranışlarda bulunmak.
ÖFKENİN SONUÇLARI
1- Öfke ve Fizyolojik Tepkiler :
Öfkemizi kontrol edemediğimizde olumsuz sonuçlarını görmeye başlarız. Bunlar; fizyolojik, düşünsel ve davranışsal boyutta yaşanır.
– Kan şekerinin yükselmesi
– Nabzın ve kan basıncının artması
– Sık sık ve zor nefes alma
– Baş ağrısı
– Kas ağrıları, sırt, boyun.
2- Öfke ve Zihinsel Tepkiler :
– Konsantrasyon bozukluğu
– Düşük performans
– Unutkanlık
– Uykusuzluk
– Dikkatsizlik
3- Öfke ve Davranışsal Tepkiler :
– Alkolizm
– Sigara tiryakiliği
– Huzursuzluk
– Acelecilik
– İlaç kullanımı
– Aşırı yemek yeme
ÖFKEYLE BAŞA ÇIKMADA ETKİLİ YOLLAR
1- Fizyolojik Uygulamalar
-Nefes egzersizi
-Kas gevşeme egzersizi
-Spor yapmak
2- Zihinsel Tepkiler
-Olumlu düşünme
-Duygularını paylaşma